'Blijft dit doet om Mij te gedenken'

14-06-2020

Het teken van eten en drinken van brood en wijn

Wanneer je vlak voor het einde van je leven staat dan is dat een geschikt moment om iets passends na te laten aan de degenen die na je dood achterblijven. Zo heeft Jezus tijdens het Laatste Avondmaal ook bepaald wat Hij aan zijn leerlingen naliet om Hem te gedenken. Hij had hun een mooi kerkgebouw of een aantal boeken kunnen nalaten met zijn belangrijkste preken en uitspraken. Dat heeft Hij niet gedaan. Gelukkig zijn er niet lang na Jezus’ sterven inderdaad door zijn leerlingen de evangeliën geschreven waarin we kunnen lezen over Jezus daden en woorden. Toch heeft Jezus bij het Laatste Avondmaal niet een boek nagelaten, maar iets veel simpelers en krachtigers. Iets dat als teken voor iedereen te begrijpen en te onthouden is, namelijk een maaltijd: het teken van eten en drinken van brood en wijn.

Neemt en eet hiervan en drinkt hieruit die ben Ikzelf voor u. Ik geef mijzelf te eten en te drinken aan U, als een altijddurende bron van verbondenheid met God en met elkaar. Om dit mogelijk te maken heeft Hij zichzelf tot het uiterste gegeven, zijn lichaam en bloed op het kruis, tot vergeving van zonden en tot verzoening met God en met elkaar. En door zijn verrijzenis en hemelvaart kan Jezus nu inderdaad voor altijd bij ons blijven en ons voeden met Zijn verlossende liefde en levenskracht. En Hij doet dit door middel van dit sacrament van de Eucharistie in de tekenen van brood en wijn.

Laten we, om dit nog beter te begrijpen, even stilstaan bij dat teken van brood en wijn, dat teken van voedsel en drank. Het feit dat wij allen voedsel en drank nodig hebben maakt duidelijk dat niemand van ons op zichzelf alleen kan leven. We hebben input en energie van buitenaf nodig. We maken deel uit van een groot geheel dat ons voedt en in leven houdt. Het hedendaagse individualisme dreigt dat soms wel eens te vergeten. Alle dingen in de schepping staan in een voortdurende uitwisseling met elkaar. Deze uitwisseling en mededeling van energie en kracht die er voortdurend in het heelal plaatsvindt onder meer door eten en drinken kun je beschouwen als een vorm van liefde. Want wat is liefde anders dan die wederkerige uitwisseling waarin je er voor elkaar bent en iets van jezelf geeft of iets van een ander ontvangt en zo elkaar opbouwt? Daarom is juist de maaltijd bij uitstek de plaats waar de mensen hun onderlinge liefde en wederkerige verbondenheid kunnen beleven. Want tijdens de maaltijd wordt je niet alleen lichamelijk gevoed, maar door het gesprek en het gezellige samenzijn wordt je ook als persoon geestelijk gevoed met vriendschap en verbondenheid.

Tegen deze achtergrond is het dus niet verwonderlijk dat, wanneer God zich in liefde met de mensen wil verbinden en zich aan hen wil meedelen, Hij daarvoor de maaltijd kiest. Dat komt vooral tot uitdrukking tijdens het Laatste Avondmaal waar Jezus de Eucharistie instelt en deze als een samenvatting van heel zijn zending aan zijn leerlingen meegeeft. Want onder de gedaanten van brood en wijn geeft Hij zichzelf, zijn liefde tot het uiterste, het offer van zijn leven, zijn lichaam en zijn bloed. “Blijft dit doet om Mij te gedenken”.

En zo brengt Jezus in de Eucharistie de betekenis van alle voedsel tot haar hoogste voltooiing. Mijn vlees, mijn lichaam, zo zegt Hij in de Evangelielezing vandaag, is het ware, echte en definitieve voedsel. Alle vormen van voeding en uitwisseling op aarde zijn voorbijgaand. Maar die menselijke maaltijd wordt nu door Jezus opgetild tot een hemelse maaltijd die niet voorbijgaat, omdat in de Eucharistie er een uitwisseling van liefde en leven is tussen God en mensen. In dit H. Sacrament mogen wij immers Jezus zelf ontvangen, die ons zo laat delen in zijn levensverbondenheid met God de Vader, door de bezieling van zijn Geest. Want, zo zegt Hij, zoals Ik door de levende Vader gezonden ben en leef door de Vader, zo zal ook hij die Mij eet, leven door Mij.

Zo mogen wij dus in dit sacrament van de Eucharistie al een eerste voorproef beleven van het hemelse bruiloftsmaal, waar God en mensen met elkaar communiceren in een eeuwige uitwisseling van liefde en leven. Daarom sluit ik graag af met de hymne, speciaal door Thomas van Aquino voor deze dag geschreven: “O Sacrum convivium”:

O heilig gastmaal waarin wij Christus tot ons nemen.

Waar de gedachtenis van zijn lijden gevierd wordt,

En onze geest met genade wordt vervuld,

En het onderpand voor de toekomstige glorie ons gegeven wordt, alleluia.