Kerkorganisatie

● De organisatie van de Rooms-Katholieke Kerk

Het Vaticaan en het kerkelijk bestuur
Jezus Christus is het hoofd van de Kerk, de gelovigen vormen het lichaam. In Christus is dan ook de bron van het priesterschap gelegen (zie het wijdingssacrament). De kerkelijke organisatie wordt in grond gevoed door Christus. In de Bijbel staat: "Als zij in de streek van Caesarea komen vraagt Jezus aan zijn leerlingen wie volgens de mensen de Mensenzoon is. Simon Petrus antwoordt: 'U bent de Messias, de Zoon van de levende God'. Jezus gaf hem ten antwoord: 'Gelukkig ben jij, Simon Barjona; niet vlees en bloed hebben jou dat onthuld, maar mijn Vader in de hemel. Ik zeg jou: jij bent Petrus; op die steenrots zal Ik mijn kerk bouwen, en de poorten van het dodenrijk zullen haar er niet onder krijgen." (Matt. 16, 17-19) Daarmee wordt Petrus door Jezus benoemd als eerste Paus.

● Het Vaticaan en de Paus

Plattegrond van Vaticaanstad

Het centrum van de wereldwijde katholieke kerk is het Vaticaan. De naam Vaticaan is wellicht afkomstig van de Etruskische plaats 'Vaticanum'. Vaticaanstad is de kerkelijke staat waar de paus zetelt. De Heilige Stoel (of Apostolische Stoel), is de naam van het Vaticaan in bestuurlijke zin: het omhelst de Paus, de Romeinse Curie en een aantal andere afdelingen.
De Paus staat aan het hoofd van de kerk, als opvolger van Petrus. Een pausloze periode wordt wel sedes vacatio genoemd. De vorige paus was de Pool Karol Woytyla, ofwel paus Johannes Paulus II. Hij was paus sinds 1978 en daarmee één van de langstzittende pausen aller tijden. Hij werd in  opgevolgd door paus Benedictus XVI. Deze trad in 2005 aan maar deed afstand van het ambt op 18 februari 2013. Hij werd opgevolgd door paus Franciscus.

● Kerkprovincie Nederland

Paus Franciscus, een inspirator

De wereldkerk is geografisch verdeeld in een flink aantal kerkprovincies. Een kerkprovincie kan een land of landstreek zijn. Een kerkprovincie bestaat uit een aantal bisdommen. Waar een bisdom geografisch is bepaald, zijn er ordinaten die juist belast zijn met bijzondere zielzorg. Alle bisschoppen van een kerkprovincie wordt de bisschoppenconferentie genoemd. Iedere bisschop en hulpbisschop is lid van de bisschoppenconferentie en heeft een eigen beleidsterrein. Dit zijn bijvoorbeeld roepingen, liturgie, catechese, ontwikkelingssamenwerking, huwelijk en gezin of vrouw en kerk. De bisschoppenconferentie wordt ondersteund door het SRKK - het secretariaat van het Rooms-Katholieke Genootschap. Nederland kent zeven bisdommen, waarvan enige gelijk zijn aan de geografische provinciegrenzen: 

• (Aarts)bisdom Utrecht
• Bisdom Groningen-Leeuwarden
• Bisdom Haarlem-Amsterdam
• Bisdom Rotterdam
• Bisdom Breda
• Bisdom Den Bosch
• Bisdom Roermond

● Organisatie binnen de kerkprovincie Nederland

Een fraai altaarstuk

Bisdom

Een bisdom is een 'particuliere kerk'. Dat betekent niet dat het een kerk binnen de R.K. Kerk is. Het Vaticaan geeft de lokale bisschop de vrijheid en bevoegdheid om het bisdom organisatorisch zelfstandig in te richten. Dit geldt zowel de bisdomorganisatie (de diocese curie), als de opdeling van het bisdom in dekenaten, vicariaten en parochies (of met een administratief woord zielzorgeenheden).

Dekenaat
Ieder bisdom is opgedeeld in een aantal dekenaten. Dit is een samenwerkingsverband van parochies, geleid door een deken. De deken (of aartspriester) is één van de samenwerkende priesters. Met de verdergaande terugloop van kerkgangers, vinden reorganisaties plaats, waarbij in enkele bisdommen (alle) dekenaten werden opgeheven. In het bisdom Rotterdam zijn de dekenaten vervangen door twee zogenaamde kringen, geleid door een deken.

● Parochie

De mooie kerk van Liempde

Een parochie is een gemeenschap van gelovigen op lokaal niveau. De pastoor treedt, onder gezag van de bisschop, op als herder van de gemeenschap. Dat betekent ook dat alleen een bisschop een parochie mag stichten, fuseren of opheffen. De pastoor wordt in de parochie bijgestaan door een kerk- of parochiebestuur, eventueel een raadgevende pastorale raad. Eventueel kan de geestelijke zorg mede worden gedaan door een parochievicaris (de vroegere 'kapelaan'), diakens en/of pastoraal werk(st)ers. Mocht in een parochie geen priester zijn, dan kan een priester van een nabijgelegen parochie tot administrator worden benoemd.